Rachunki indywidualne funkcjonują już od 1 stycznia 2018 w polskiej administracji. Jako pierwszy wprowadził je Zakład Ubezpieczeń Społecznych dla wpłat dokonywanych przez płatników składek. Od 1 stycznia 2020 mikrorachunek został wprowadzony również do rozliczeń z Administracją Podatkową. O Ile indywidualne konta składkowe nie przysporzyły większych problemów, o tyle prawidłowe zastosowanie mikrorachunków podatkowych budzi pewne wątpliwości. Nasz ekspert – Alicja Dylawerska – wyjaśnia prostym językiem o co w tym temacie tak naprawdę chodzi.
Mikrorachunek w pytaniach i odpowiedziach:
1. Czym właściwie jest mikrorachunek podatkowy?
2. Proces generowania mikrorachunku podatkowego
3. Na jaki rachunek należy wpłacać należności podatkowe w przypadku braku numeru PESEL i NIP?
4. Od kiedy obowiązują wpłaty z zastosowaniem mikrorachunków podatkowych?
5. Na jaki rachunek należy wpłacać podatki inne niż PIT, CIT i VAT?
6. Czy jest możliwość dokonania wpłaty za inną osobę na jej mikrorachunek podatkowy?
7. Co należy zrobić w sytuacji, gdy należność zostanie przelana na nieprawidłowy numer mikrorachunku podatkowego (z niewłaściwym identyfikatorem podatkowym) i przelew zostanie zrealizowany?
8. Jaki mikrorachunek podatkowy należy wygenerować jeśli osoba prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą oraz wynajmuje prywatnie nieruchomość?
9. W jaki sposób będą rozliczane zaległości podatkowe powstałe na mikrorachunku podatkowym?
10. Jakie korzyści niesie wprowadzony mikrorachunek podatkowy?
Mikrorachunek podatkowy jest to indywidualny rachunek podatkowy, który służy do dokonywania wpłat na podatki:
- PIT– Podatek dochodowy od osób fizycznych (w tym również PPE – zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych)
- CIT– Podatek dochodowy od osób prawnych
- VAT-Podatek od towarów i usług
- Nie dotyczy karty podatkowej, VAT-14, VAT w imporcie
Zwroty nadpłat podatków będą realizowane na dotychczasowych zasadach, czyli m.in. na zgłoszone konta firmowe lub rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe.
Mikrorachunek bankowy jest to konto składające się z indywidualnego numeru, który uzależniony jest od tego, czy dotyczy podmiotów zidentyfikowanych pod numerem NIP, czy też osób fizycznych posiadających PESEL. Mikrorachunek podatkowy składa się z 26 znaków i jest zgodny ze standardem IBAN, czyli Międzynarodowym Numerem Rachunku Bankowego. Zatem na pełen numer rachunku składają się ciągi znaków, którym przypisano pewne funkcje i tak ogólny numer mikrorachunku wygląda następująco:LK 10100071 222 Y XXXXXXXXXXXX
gdzie:
- LK oznacza liczbę kontrolną,
- Ciąg znaków 10100071 jest stała dla każdego mikrorachunku podatkowego. Wskazuje na numer rozliczeniowy w NBP,
- wartość 222 jest stała dla każdego mikrorachunku podatkowego. Wskazuje na numer uzupełniający w NBP,
- Y=1, gdy użyty jest numeru PESEL,
- Y=2, gdy użyty jest NIP,
- po znaku Y będzie podany numer PESEL jeżeli jest to cyfra 1 lub NIP w przypadku cyfry Y=2,
- na kolejnych pozycjach będą zera, tak aby rachunek składał się z 26 znaków.
W przypadku wpłat do urzędu skarbowego z zagranicznych banków wymagane jest dodatkowo podanie numeru SWIFT: NBPLPLPW.
Można go wygenerować samemu na stronie Ministerstwa Finansów poprzez Generator mikrorachunku podatkowego (link tutaj) Można poprosić o wygenerowanie go w dowolnym urzędzie skarbowym.
Co ważne, numery mikrorachunków podatkowych nie są w żadnym przypadku wysyłane poprzez e-mail, sms lub pocztę tradycyjną, a takie działania mogą być próbą wyłudzenia lub oszustwa. Generowanie mikrorachunku podatkowego czy to na stronie ministerstwa finansów, czy stacjonarnie w urzędzie skarbowym jest bezpłatne.
Przy wygenerowaniu mikrorachunku podatkowego należy podać:
numer PESEL, w przypadku osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej nie są zarejestrowanym podatnikiem VAT Numer NIP, jeśli:- prowadzona jest działalność gospodarcza lub podmiot jest podatnikiem podatku VAT lub
- podmiot jest płatnikiem podatków (na przykład od pracowników lub zleceniobiorców), składek na ubezpieczenie społeczne i/lub zdrowotne.
Raz wygenerowany numer mikrorachunku podatkowego zawsze będzie taki sam. Nie ulegnie on zmianie w przypadku zmiany m.in. adresu zamieszkania, właściwości urzędu skarbowego czy nazwisko podatnika lub płatnika. To rozwiązanie jest o tyle korzystne, że dotychczas płatnicy w sytuacjach zmiany miejsca zamieszkania lub siedziby firmy nie zawsze wiedzieli na jakie konto powinni dokonać wpłat. To natomiast wiązało się z częstymi błędami i późniejszymi wyjaśnieniami z urzędami skarbowymi.
Jeśli podatnik lub płatnik nie posiada numeru NIP lub PESEL, wpłat należy dokonać na mikrorachunek podatkowy właściwego (właściwość miejscowa) urzędu skarbowego. W takim przypadku w przelewie należy podać numer dokumentu wskazującego wpłacającego, np. numer paszportu, dowodu osobistego, aby urząd skarbowy mógł zidentyfikować wpłacającego i prawidłowo rozliczyć wpłatę.
Pierwsze wpłaty z wykorzystaniem mikrorachunku podatkowego dokonywane są od stycznia 2020 roku za podatki dotyczące miesiąca grudnia 2019 (w przypadku rozliczeń miesięcznych) lub 4 kwartału 2019 roku (w przypadku rozliczeń kwartalnych). Przy dokonywaniu wpłat należy tak jak dotychczas podać identyfikator podatku oraz okresu, za który dokonuje się wpłaty.Należności dotyczące zobowiązań podatkowych z lat ubiegłych powstałe w wyniku korekty i dotyczące PIT, CIT i VAT od 1 stycznia 2020 r. należy przelewać z wykorzystaniem mikrorachunku podatkowego. W tytule przelewu należy zaznaczyć, że płatność dotyczy zobowiązania, które wynika z korekty deklaracji.
Inne podatki niż PIT, CIT i VAT oraz wyłączone z wpłat na mikrorachunek (dotyczące karty podatkowej, VAT-14, VAT w imporcie) wpłaca się na mikrorachunki podatkowe właściwych urzędów skarbowych ( właściwość miejscowa)
Istnieje możliwość zapłaty podatku za podatnika lub płatnika na jego mikrorachunek podatkowy. Mogą to zrobić:
członkowie najbliższej rodziny: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha – bez ograniczeń kwotowych; aktualny właściciel przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, w sytuacji, gdy podatek zabezpieczony jest hipoteką przymusową bądź zastawem skarbowym; każda osoba trzecia, jeśli kwota podatku nie przekracza 1000 zł, a treść dowodu wpłaty nie budzi wątpliwości co do jej przeznaczenia. Wpłata za podatek, którego wysokość przekracza 1000 zł, może zostać zapłacony jedynie przez podatnika lub członka jego najbliższej rodziny. W przeciwnym wypadku dokonanie takiej wpłaty nie spowoduje wygaśnięcia zobowiązania podatkowegoJeśli wpłacający sam zorientuje się, że popełnił błąd i będzie chciał go naprawić, to w tej sytuacji musi zgłoś się osobiście do właściwego urzędu skarbowego z potwierdzeniem polecenia przelewu. Procedura wyjaśniania błędnej wpłaty będzie wyglądała analogicznie jak obecnie.
W sytuacji gdy wpłacający nie zorientuje się sam o błędzie:
Oraz nie będzie innego podatnika o wskazanym identyfikatorze podatkowym, urząd skarbowy wezwie wpłacającego do wyjaśnienia wpłaty lub Wpłata zostanie automatycznie zaksięgowana na koncie innego podatnika (podany w mikrorachunku identyfikator będzie należał do innego podatnika), wtedy wpłacający, który popełnił błąd dostanie upomnienie o zaległości podatkowej. W takim przypadku należy wyjaśnić dokonaną wpłatę okazując się potwierdzeniem błędnej zapłaty w urzędzie skarbowym.W tym przypadku podatnik posługuje się numerem NIP przy generowaniu mikrorachunku. Wpłaty związane z prowadzoną działalnością oraz te dotyczące najmu prywatnego dokonywane będą na ten sam numer rachunku opartego na numerze NIP.
Jeżeli podatnik posiada zaległości podatkowe względem urzędu skarbowego:
Wpłata na mikrorachunek została określona co do rodzaju podatku (na przykład PIT-4) to wpłatę tę zalicza się w pierwszej kolejności na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności we wskazanym przez podatnika podatku. Jednak w przypadku braku zaległości podatkowej we wskazanym podatku wpłata zostanie zaliczona na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich innych zaległości podatkowych. W przypadku braku innych zaległości podatkowych pojawi się nadpłata. dokonana wpłata nie została określona co do rodzaju podatku, to wpłata ta zaliczana jest na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zaległości podatkowych podatnika.Co ważne w przypadku wpłaty kwoty, która nie pokrywa zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.
jeden, stały rachunek dla każdego podatnika, na który wpłacane będą zobowiązania podatkowe z tytułu VAT, PIT i CIT (z wyłączeniami),
numer mikrorachunku podatkowego nie zmienia się wraz ze zmianą właściwego urzędu skarbowego na skutek zmiany miejsca zamieszkania lub siedziby firmy,
szybka możliwość sprawdzenia numeru mikrorachunku podatkowego,
skrócenie czasu potrzebnego na uzyskanie zaświadczeń np. o niezaleganiu w podatkach.
Przykłady:
Pani Katarzyna pracuje wyłącznie na etacie i/lub umowie zleceniu.Pani Katarzyna generuje mikrorachunek podatkowy z wykorzystaniem numeru PESEL
Pan Marcin prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług pośrednictwa finansowego oraz dodatkowo jest wspólnikiem w spółce cywilnej, która jest podatnikiem VAT.Pan Marcin w swoim imieniu generuje mikrorachunek podatkowy z wykorzystaniem swojego numeru NIP oraz generuje mikrorachunek podatkowy dla spółki cywilnej z wykorzystaniem jej numeru NIP.
Pani Mariola prowadzi gabinet lekarski jest podatnikiem VAT zwolnionymPani Mariola generuje mikrorachunek podatkowy z wykorzystaniem numeru NIP
Pani Elżbieta jest osobą fizyczną i nie prowadzi działalności gospodarczej, ale jest podatnikiem zwolnionym z VATPani Elżbieta generuje mikrorachunek podatkowy z wykorzystaniem numeru NIP
Pan Tomasz jest osobą fizyczną osiągając dochody z najmu prywatnego. Opodatkowanie najmu prywatnego dokonywane jest z zastosowaniem stawki zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanychPan Tomasz generuje mikrorachunek podatkowy z wykorzystaniem numeru NIP
Podsumowanie:
Moim zdaniem wprowadzenie mikrorachunku było dobrym posunięciem. Problem w tym, że jak zwykle chodzi o szczegóły. O ile konto składkowe jest przeznaczone dla wszystkich składek o tyle mikrorachunek tylko do pewnej grupy podatków. Przedsiębiorca, a już tym bardziej przeciętny Kowalski nie posiadający wiedzy w tym zakresie, nie zawsze będzie pewien, czy powinien dany podatek zapłacić na swój mikrorachunek podatkowy, czy na konto ogólne urzędu.
Inną rzeczą jest to, że nie do końca jasne są kryteria przy użyciu którego identyfikatora (PESEL czy NIP) należy wygenerować mikrorachunek podatkowy.
I na koniec słowem otuchy warto zanotować, że mikrorachunek podatkowy jest rachunkiem podatnika. Jeśli pomyli się co do identyfikatora przy generowaniu mikrorachunku to przecież pieniądze i tak zostaną zaksięgowane jako wpłata tej konkretnej osoby. Skoro funkcjonują w Polsce dwa niezależne numery identyfikacyjne to bez względu na to, który numer osoba fizyczna wykorzysta, jest możliwa jego identyfikacja.
– dyplomowana księgowa oraz wykładowca Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, od 2005 lat związana z księgowością zdobywając doświadczenie w doradczej firmie TPA Poland oraz podnosząc swoje kwalifikacje w zakresie rachunkowości i podatków, ostatecznie od 2010 roku współwłaścicielka rodzinnej firmy Biuro Rachunkowe Dylawerska S.C., prywatnie miłośniczka podróży, mama Ani i Janka.
Stronę jej biura znajdziecie pod tym linkiem
Więcej artykułów z zakresu Księgowości i Podatków znajdziesz TUTAJ
Masz pytania do naszego Eksperta z zakresu księgowości i prowadzenia własnej działalności? Zapraszamy do napisania ich do nas na kontakt@dookolapracy.pl
Co jakiś czas na naszym portalu opublikujemy na nie odpowiedzi!